بررسی کیفی تجهیزات و ملزومات پزشکی در سطح عرضه (Post Market Quality Control یا PMQC) به فرآیندهای نظارتی و کنترلی اشاره دارد که پس از ورود یک محصول پزشکی به بازار، برای اطمینان از حفظ کیفیت، ایمنی و کارآیی آن انجام میشود. این فرآیند بهویژه در مورد تجهیزات و ملزومات پزشکی از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا این محصولات بهطور مستقیم با سلامت بیماران و کاربران در ارتباط هستند.
اهداف PMQC در حوزه تجهیزات و ملزومات پزشکی:
اطمینان از انطباق با استانداردها: تجهیزات و ملزومات پزشکی باید در تمام مراحل عمر خود، از تولید تا استفاده نهایی، با استانداردهای ملی و بینالمللی انطباق داشته باشند. PMQC تضمین میکند که محصولات همچنان با این استانداردها مطابقت دارند.
شناسایی و مدیریت ریسکها: پس از عرضه یک محصول پزشکی به بازار، ممکن است خطرات و مشکلاتی که در مراحل اولیه تولید و توسعه شناسایی نشدهاند، آشکار شوند. PMQC به شناسایی و مدیریت این ریسکها کمک میکند.
حفظ ایمنی و کارآیی: اطمینان از اینکه تجهیزات و ملزومات پزشکی همچنان ایمن و موثر باقی میمانند، حتی پس از ورود به بازار.
بازخورد از مصرفکنندگان: جمعآوری دادهها و بازخوردها از مصرفکنندگان و کاربران نهایی برای بهبود مستمر محصولات و فرآیندها. این بازخورد میتواند به شناسایی مشکلات و نیاز به اصلاحات کمک کند.
پایش مستمر محصولات: پس از عرضه به بازار، محصولات پزشکی باید بهطور مداوم مورد پایش قرار گیرند. این شامل بررسیهای دورهای، تستهای تصادفی از محصولات در سطح بازار، و ارزیابی کیفیت فیزیکی و عملکردی محصولات است.
بازرسی و کنترل کیفیت: انجام بازرسیهای میدانی برای اطمینان از اینکه محصولات موجود در بازار از نظر کیفیت و عملکرد با استانداردها و مشخصات تعریفشده مطابقت دارند.
جمعآوری و تحلیل دادهها: دادههای مرتبط با عملکرد و ایمنی محصول، از جمله گزارشهای خرابی، مشکلات عملکردی و حوادث ناخواسته، جمعآوری و تحلیل میشوند.
اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه (CAPA): اگر در جریان PMQC مشکلاتی شناسایی شود، اقدامات اصلاحی برای رفع این مشکلات و اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از وقوع مجدد آنها انجام میشود.
گزارشدهی به مراجع ذیصلاح: نتایج بررسیهای PMQC باید به مراجع نظارتی و استانداردسازی گزارش شود. این گزارشها ممکن است شامل اطلاعاتی درباره مسائل کیفی، میزان انطباق با استانداردها و هرگونه اقدامات اصلاحی باشد.
آموزش و بهروزرسانی اطلاعات مصرفکنندگان: اطلاعرسانی به مصرفکنندگان و کاربران نهایی درباره هرگونه تغییرات یا بهروزرسانیهای مهم در محصولات پزشکی، از جمله نحوه استفاده صحیح و اقدامات احتیاطی جدید.
PMQC به عنوان یک فرآیند پس از عرضه، از اهمیت ویژهای برخوردار است زیرا تضمین میکند که تجهیزات و ملزومات پزشکی حتی پس از ورود به بازار همچنان ایمن، موثر و با کیفیت باقی میمانند. این فرآیند به حفاظت از سلامت عمومی کمک کرده و از وقوع حوادث ناخواسته جلوگیری میکند.
در نهایت، PMQC بخشی از یک رویکرد جامع برای مدیریت کیفیت در حوزه تجهیزات پزشکی است که به بهبود مستمر و افزایش اعتماد مصرفکنندگان و نهادهای نظارتی به محصولات کمک میکند.
مستندات و پیوستهای Post Market Quality Control (PMQC) در حوزه تجهیزات و ملزومات پزشکی نقش مهمی در پیگیری، ارزیابی و مدیریت کیفیت محصول پس از عرضه به بازار دارند. این مستندات به سازمانها کمک میکنند تا انطباق محصولات خود با استانداردهای کیفیت، ایمنی و عملکرد را حفظ کنند و همچنین اطلاعات لازم را برای اقدامات اصلاحی یا پیشگیرانه بهموقع فراهم کنند. در زیر به برخی از مهمترین مستندات و پیوستهای مرتبط با PMQC اشاره میشود:
1. گزارشهای بازخورد و شکایات مشتریان
2. گزارشهای عملکرد و ایمنی محصول
3. سوابق تست و بازرسی محصول در سطح بازار
4. ریسکنامه (Risk Register) و ارزیابی ریسکهای جدید
5. اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه (CAPA)
6. گزارشهای تحلیلی از دادههای جمعآوریشده
7. گزارشهای مربوط به اقدامات قانونی و انطباق با مقررات
8. مستندات بازبینی دورهای محصول (Periodic Product Review)
9. مستندات تغییرات محصول و فرآیندها
10. گزارشهای نظارتی و اطلاعرسانی به مقامات بهداشتی
11. برنامهها و گزارشهای آموزشی
12. سوابق کالیبراسیون و نگهداری تجهیزات
این مستندات و پیوستها بهعنوان بخشهای کلیدی فرآیند PMQC عمل میکنند و به سازمانها کمک میکنند تا کیفیت و ایمنی محصولات خود را پس از عرضه به بازار حفظ کنند و بهموقع به مشکلات پاسخ دهند
برای تجهیزات و ملزومات پزشکی مستندات شامل موارد زیر می شود:
برای دارو و ملزومات دارویی مستندات شامل موارد زیر می شود:
جهت مشاوره و دریافت روش اجرایی و مستندات طرح PMQC در قالب فایل Word می توانید با پشتیبانی تماس برقرار نمایید. (ساعات پاسخگویی از ساعت 9 صبح تا 18 عصر)
مقدمه :
فرآیند اجرای ماده ۳۰ از آیین نامه فعالیت در حوزه تجهیزات پزشکی و شرح نحوه انجام بررسی تجهیزات پزشکی پس از ورود به بازار (PMQC) توسط اداره کل تجهیزات پزشکی از بعد کیفیت و انطباق محصول با الزامات ایمنی و عملکرد تجهیزات و ملزومات پزشکی در این دستورالعمل بیان میگردد. این فرآیند با توجه به اطلاعات حاصل از بررسی حوادث ناگوار و اطلاعات سامانه MDR بررسی شکایات مشتریان بررسی اطلاعات شرکتهای کنترل کیفی و نحوه پیاده سازی نظارت پس از فروش سازنده محصول قابل اجرا است.
هدف :
هدف از تدوین این دستورالعمل حصول اطمینان از سلامت و ایمنی فرآورده در سطح عرضه میباشد زیرا پس از طی مراحل تولید بسته بندی و توزیع تجهیزات پزشکی میتواند در سطح عرضه تحت تاثیر شرایط محیطی حمل و نقل و انبارش در معرض تغییرات موثر در ایمنی و عملکرد قرار گیرد که این مهم موجب تهدیدی برای سلامت مصرف کننده میباشد. لذا علاوه بر کنترل محصول در سطح تولید PMCF PMS موارد زیر میبایست در مرحله عرضه تا مصرف مورد پایش و ارزیابی قرار گیرند.
گروه های هدف:
دامنه کاربرد :
این دستور العمل در خصوص کلیه تجهیزات و ملزومات پزشکی موضوع بند ۱ ماده ۲ آیین نامه فعالیت در حوزه تجهیزات پزشکی کاربرد دارد.
تعاریف:
اداره کل: اداره کل تجهیزات و ملزومات پزشکی سازمان غذا و دارو
دانشگاه: دانشگاه علوم پزشکی معین تحت پوشش
MDR: گزارش مشکلات کیفی و حوادث ناگوار ناشی از مصرف تجهیزات و ملزومات پزشکی
کمیته MDR کشوری: مطابق دستورالعمل گزارش مشکلات کیفی حوادث ناگوار و بازخوانی تجهیزات پزشکی به کد MA-WI-09
کمیته MDR دانشگاه : مطابق دستورالعمل گزارش مشکلات کیفی حوادث ناگوار و بازخوانی تجهیزات پزشکی به کد MA-WI-09
موسسه پزشکی: کلیه مراکز درمانی و واحدهای پزشکی درمانی و دارویی موضوع ماده یک قانون مربوط به مقررات امور پزشکی و دارویی و مواد خوردنی و آشامیدنی مصوب ۱۳۳۴ و اصلاحیه ها و الحاقیه های بعدی آن
آزمایشگاه مرجع: اداره کل آزمایشگاههای مرجع کنترل غذا و دارو و تجهیزات پزشکی سازمان غذا و دارو
تجهیزات پزشکی: تجهیزات و ملزومات پزشکی دندانپزشکی آزمایشگاهی توان بخشی و پیراپزشکی شامل هر گونه کالا وسایل ملزومات زیست مواد دستگاه نرم افزار ابزار لوازم ماشین آلات کاشتنیها ،مواد معرفها و کالیبراتورهای آزمایشگاهی تشخیص پزشکی میباشند که برای انسان به تنهایی یا به صورت تلفیقی با سایر اقلام مرتبط به منظور دسترسی به یکی از اهداف ذیل عرضه میگردند و به طور عام تجهیزات پزشکی” نامیده میشوند:
تبصره ۱ – این تعریف شامل موادی که تأثیر اصلی یا هدف اصلی طراحی آنها بر بدن انسان بر پایه روشهای دارویی ایمنی شناسی و یا متابولیکی است نخواهد بود.
تبصره ۲ – کالاها مواد معرفها کالیبراتورها وسایل جمع آوری نمونه مواد و محلولهای کنترل آزمایشگاهی تشخیص پزشکی و دندانپزشکی که تعریف قانونی دارو بر آنها مترتب نگردد شامل تجهیزات پزشکی میباشند.
عرضه کننده: کلیه اشخاصی که مبادرت به تهیه تجهیزات پزشکی به صورت مستقیم از تامین کننده یا توزیع کننده نموده و مطابق دستورالعمل های ابلاغی مجاز به فروش و عرضه آن میباشند.
نمونه شاهد: عبارت است از تعدادی تجهیزات پزشکی تولیدی با سری ساخت یکسان که در زمان تولید می بایست به تعداد کافی توسط تولید کننده به منظور اثبات ایمنی و عملکرد تا پایان عمر محصول نگه داری گردد.
سطح نمونه برداری ماهیت محل انجام نمونه برداری به عنوان سطح نمونه برداری لحاظ میگردد و سطح بندی به شرح زیر می باشد:
بازرس : شخصی که به نمایندگی از اداره کل تجهیزات پزشکی معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی مامور اجرای فرآیند PMQC در سطح نمونه برداری می باشد.
مسئولیت ها:
مسئولیت اجرای این دستور العمل بر عهده کارشناسان اداره کل معاونتهای غذا و دارو سراسر کشور بوده و نظارت بر حسن اجرای بصورت مشترک بر عهده مدیر کل امور تجهیزات و ملزومات پزشکی و مدیر کل آزمایشگاههای مرجع کنترل غذا و دارو و تجهیزات پزشکی معاون غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی ذیربط میباشد مدیر کل امور تجهیزات و ملزومات پزشکی می تواند اجرای این دستور العمل را به دانشگاههای علوم پزشکی و ….. ذیصلاح تفویض اختیار نماید.
اجرای فرآیند PMQC شامل موارد ذیل می باشد:
رویه اجرا:
شیوه نمونه برداری:
نگهداری و ارسال نمونه ها:
اداره تجهیزات پزشکی دانشگاه موظف است پس از نمونه برداری تکمیل صورتجلسه و ثبت در سامانه LIMS با رعایت مقررات انبارش حمل و نقل نمونه را در اسرع وقت به آزمایشگاه مرجع کنترل غذا و دارو و تجهیزات پزشکی جهت انجام آزمون مربوطه ارسال نماید.
دریافت و آنالیز نمونه ها و ارسال نتایج:
آزمایشگاه مرجع کنترل غذا و دارو و تجهیزات پزشکی موظف است پس از دریافت نمونه نسبت به آنالیز نمونه مطابق با شاخصهای کیفی و کمی تعیین شده در آزمایش تهیه و بر اساس روشهای تعیین شده اقدام نماید و نتایج به سازمان غذا و دارو در استان جهت بررسی در کمیته MDR دانشگاه ارسال نماید.
موارد نامنطبق:
اداره کل تجهیزات پزشکی دانشگاه محل نمونه برداری می بایست در صورت مشاهده هرگونه عدم انطباق در گزارش واصله از آزمایشگاه مرجع کمتر از ۳ روز کاری موارد را در کمیته MDR دانشگاه مطرح و پرونده را جهت اعلام نظر نهایی به کمیته MDR کشوری ارسال نماید.
شکایات و اعتراضات:
هزینه ها:
هزینه انجام آزمون و نمونه کالا از بودجه اختصاصی طرح و طبق فاکتور معتبر پیوست شده در سامانه MDR از محل اعتبار مربوطه و توسط معاونت توسعه سازمان غذا و دارو قابل پرداخت می باشد.
فرم PMQC – کنترل کیفیت پس از عرضه
نام شرکت: شرکت تجهیزات پزشکی پیشرو سلامت پارس
نام محصول: سرنگ انسولین مدل XXX
مدیر پروژه PMQC: دکتر رضا حسینی
تاریخ شروع بررسی: 1 فروردین 1403
تاریخ پایان بررسی: 30 شهریور 1403
1. اهداف کنترل کیفیت پس از عرضه
2. شاخصهای کلیدی عملکرد (KPIها)
KPI | مقدار هدف | مقدار فعلی | مسئول | تاریخ ارزیابی |
---|---|---|---|---|
درصد شکایات مشتریان | < 0.3٪ | 0.6٪ | نسرین دهقانی | 1 خرداد 1403 |
… | ||||
… |
3. بررسی و تحلیل ریسکها
ریسک | احتمال وقوع | تأثیر | اقدامات مقابلهای | مسئول |
---|---|---|---|---|
نقص در عملکرد سوزن سرنگ | کم | بالا | بررسی کیفیت سوزنها و ارزیابی تأمینکنندگان | مهدی یوسفی |
… | ||||
… |
4. برنامه بهبود مستمر
5. اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه (CAPA)
مسئله شناساییشده | اقدام اصلاحی | مسئول | تاریخ تکمیل |
---|---|---|---|
نشت انسولین از درپوش | بهینهسازی فرآیند تولید درپوش و تست مجدد فشار | لیلا احمدی | 15 تیر 1403 |
6. بازخورد و پایش
7. مستندات پیوست
8. امضای مدیر پروژه PMQC:
دکتر رضا حسینی تاریخ: 1 شهریور 1403
این فرم نمونه نشاندهنده یک فرآیند جامع PMQC برای سرنگ انسولین مدل “XXX” است که هدف آن تضمین کیفیت و ایمنی محصولات پزشکی پس از عرضه به بازار است. این مستندات به سازمانها کمک میکنند تا بهبود مستمر در کیفیت محصولات خود را پیگیری کرده و اقدامات اصلاحی مناسب را در صورت نیاز انجام دهند.
امکانات نرم افزار +TTAC: شامل گروه های استعلام دارویی و سازمانی و سفارش لیبل اصالت کالا می شود.
مشتمل بر:
برای استفاده از نسخه وب اپلیکیشن برای سیستم عامل IOS کلیک نمایید.
راه های دانلود نرم افزار اندرویدی +TTAC