SOP یا روش اجرایی استاندارد چیست؟

راهنمای SOP روش اجرایی استاندارد، پراسیجر

SOP چیست؟

🔰SOP مخفف Standard Operating Procedure به معنی دستورالعمل اجرایی استاندارد است. این سند، مراحل مشخص و گام‌به‌گامی را برای اجرای یک فعالیت یا فرایند تعریف می‌کند. هدف اصلی SOP، کاهش خطا، ایجاد یکنواختی، حفظ کیفیت و تسهیل آموزش کارکنان است.

SOPها پایه‌ای‌ترین ابزار در پیاده‌سازی سیستم مدیریت کیفیت (QMS) هستند و در استانداردهایی مانند ISO 13485 (تجهیزات پزشکی)، ISO 9001 (مدیریت کیفیت)، GLP، GMP، GSP و حتی ISO/IEC 27001 (امنیت اطلاعات) مورد تأکید قرار دارند.

چرا استفاده از SOP ضروری است؟

دلیل استفاده از SOPتوضیح
🔄 یکنواختی در اجراتضمین می‌کند که همه افراد، فرایندها را به یک روش مشخص انجام دهند.
✅ کاهش خطابا مشخص کردن دقیق مراحل، احتمال اشتباه انسانی کاهش می‌یابد.
🎯 انطباق با الزاماتبرای انطباق با ممیزی‌های داخلی، خارجی، یا استانداردهای بین‌المللی ضروری است.
📚 آموزش سریع کارکنانمنبعی ساختاریافته برای آموزش کارکنان جدید است.
🔍 قابلیت ردیابیمستندسازی روند اجرا در صورت بروز خطا یا نیاز به بررسی مجدد.
📈 بهبود مستمرپایه‌ای برای بازنگری و ارتقاء مداوم فرایندها است.
لیست مطالب

📁 ساختار استاندارد SOP

یک SOP حرفه‌ای معمولاً از بخش‌های زیر تشکیل می‌شود:

  1. عنوان SOP (مثلاً: SOP کنترل اسناد)

  2. کد SOP (مانند: QMS-SOP-004)

  3. نسخه / تاریخ اجرا

  4. دامنه کاربرد (کدام واحد یا فرایند را پوشش می‌دهد؟)

  5. هدف SOP

  6. تعاریف اصطلاحات

نحوه نگارش SOP حرفه‌ای

1. تحلیل دقیق فرایند

2. تعیین مسئولیت‌ها

3. تدوین نسخه اولیه

4. بازبینی و تأیید

نمونه‌های کاربردی SOP در صنایع مختلف

صنعتمثال‌های SOP
تجهیزات پزشکیSOP تأییدیه تامین‌کننده، SOP بررسی شکایت مشتری، SOP نصب و راه‌اندازی
داروسازیSOP کنترل دما، SOP فرآیند تولید، SOP پاکسازی تجهیزات
امنیت اطلاعاتSOP مدیریت رمز عبور، SOP پاسخگویی به حادثه
صنایع غذاییSOP کنترل کیفیت مواد اولیه، SOP بسته‌بندی بهداشتی
آزمایشگاهSOP کالیبراسیون، SOP کنترل کیفی نتایج

سفارش تدوین SOP

یکی از خدمات تخصصی مجموعه افق پیشرو سلامت پارس، تدوین اختصاصی روش اجرایی (Procedure)، دستورالعمل (Instruction) و SOP (Standard Operating Procedure) برای محصولات و فرآیندهای خاص سازمان شماست. این اسناد با رویکرد کاملاً سفارشی‌سازی‌شده و بر اساس نوع محصول، ساختار سازمانی، الزامات قانونی (نظیر سازمان غذا و دارو، ISO 13485، GMP، CE و…) و فرآیندهای عملیاتی موجود تهیه می‌گردند.

✅ ویژگی‌های خدمات تدوین SOP و دستورالعمل‌های اجرایی:

  • تدوین اسناد منطبق با نوع محصول (تجهیزات پزشکی، دارویی، آرایشی-بهداشتی، آزمایشگاهی و غذایی)

  • طراحی و نگارش بر اساس الزامات دقیق استانداردهای بین‌المللی و ملی

  • ترجمه تخصصی اسناد به زبان انگلیسی در صورت نیاز برای صادرات یا دریافت گواهی‌نامه‌های بین‌المللی

  • استفاده از قالب‌های حرفه‌ای، فرم‌های قابل ویرایش و جداول کنترلی

  • تدوین همراه با راهنمای پیاده‌سازی، آموزش کارکنان و ممیزی داخلی

📌 برخی از حوزه‌هایی که ما برای آن‌ها SOP و روش اجرایی تدوین کرده‌ایم:

  • تولید، توزیع دارو، تجهیزات پزشکی، دارویی، آرایشی بهداشتی و سایر صنایع غیر سلامت محور

  • فرآیندهای انبارداری و لجستیک

  • پذیرش، شناسایی، رهگیری

  • نصب و راه‌اندازی

  • بازرسی، آزمون‌های عملکردی و مستندسازی کنترل کیفیت

🎯 هدف ما:

تضمین انطباق کامل فرآیندهای شما با الزامات قانونی و کیفیتی، کاهش خطاهای عملیاتی، افزایش قابلیت ردیابی، آمادگی در برابر ممیزی و اخذ مجوزها در سریع‌ترین زمان.


جهت مشاوره و راهنمایی در روزهای کاری و از ساعت 09:00 تا 18:00 با شماره پشتیبانی (09910801525) تماس برقرار نمایید.

تفاوت SOP با WI و فرم

نوع سندتعریفمثال
SOPدستورالعمل گام‌به‌گام انجام یک فرایندSOP کنترل مستندات
WI (Work Instruction)دستورالعمل بسیار جزئی برای اجرای یک فعالیت خاصنحوه ثبت یک سند در سیستم
فرمابزاری برای ثبت داده‌ها و مستندات اجرای SOPفرم کنترل مستندات FQMS-004

تطابق SOP با استانداردهای بین‌المللی

استانداردالزامات مربوط به SOP
ISO 13485بند 4.2 مستندسازی – بند 7 کنترل فرآیندها
ISO 9001بند 7.5 ایجاد و کنترل اطلاعات مستند
ISO 15189بندهای مربوط به فرآیندهای آزمایشگاهی
EU MDRAnnex IX – QMS system
FDA 21 CFR Part 820Subpart F – Production and Process Controls

نکات طلایی برای تهیه SOP حرفه‌ای

  • از قالب ثابت و قابل شناسایی استفاده کنید (همه SOPها دارای کد، نسخه و عنوان باشند)

  • زبان ساده و قابل فهم بنویسید

  • تمام ذینفعان را در تدوین مشارکت دهید

  • SOP را قابل دسترس برای کاربران قرار دهید (نسخه چاپی یا دیجیتال در اختیار کاربر)

  • هر SOP باید دارای رفرنس به فرم‌ها یا شواهد انطباق باشد

🚫 اشتباهات رایج در نگارش SOP

اشتباهنتیجه منفی
❌ نوشتن بیش‌ازحد فنی یا مبهمعدم فهم توسط کاربران اجرایی
❌ عدم بازنگری دوره‌ایاجرای SOPهای منسوخ یا ناهماهنگ
❌ بدون مشارکت واحدهای مرتبطعدم پذیرش یا اجرای صحیح توسط کارکنان
❌ نبود شواهد انطباقمردود شدن در ممیزی‌های رسمی
❌ کپی‌برداری صرف بدون بومی‌سازینامتناسب بودن با شرایط واقعی سازمان

دریافت IRC تجهیزات پزشکی وارداتی و تمدید

دریافت نمایندگی خارجی و اخذ IRC وارداتی با پیشرو سلامت پارس

اگر به دنبال توسعه کسب‌وکار خود در حوزه تجهیزات پزشکی و دارویی هستید، پیشرو سلامت پارس بهترین انتخاب شماست! با ارائه خدمات تخصصی و سریع در زمینه اخذ نمایندگی از برندهای معتبر خارجی و دریافت کد IRC وارداتی، در کوتاه‌ترین زمان ممکن وارد بازار بین‌المللی شوید.

مزایای همکاری با ما:

  • مشاوره تخصصی
  • تنظیم نامه نمایندگی تجهیزات پزشکی
  • تسریع در فرایند اخذ نمایندگی و IRC
  • پشتیبانی حرفه‌ای تا رسیدن به نتیجه
  • اخذ مجوز IRC تجهیزات پزشکی وارداتی
  • تمدید IRC تجهیزات پزشکی وارداتی

چگونه نمایندگی خارجی تجهیزات پزشکی و IRC بگیریم؟


جهت مشاوره و راهنمایی در روزهای کاری و از ساعت 09:00 تا 18:00 با شماره پشتیبانی (09910801525) تماس برقرار نمایید.

چک لیست تهیه SOP

قبل از نهایی‌سازی هر SOP، بررسی چک‌لیست زیر توصیه می‌شود:

☑ عنوان دقیق و مشخص دارد
☑ کد SOP به‌درستی تعریف شده
☑ نسخه و تاریخ اجرای SOP ذکر شده
☑ هدف و دامنه کاربرد شفاف است
☑ مسئولیت‌ها به وضوح مشخص شده
☑ مراحل اجرا با افعال امری نوشته شده‌اند
☑ به فرم‌ها، چک‌لیست‌ها و شواهد مستند ارجاع داده شده
☑ بازنگری و تأیید مکتوب توسط افراد مسئول انجام شده
☑ اصطلاحات تخصصی به‌درستی تعریف شده‌اند
☑ فرمت و ساختار استاندارد کل SOP رعایت شده

ابزارها و نرم‌افزارهای مفید برای تدوین SOP

نرم‌افزارقابلیت‌ها
Microsoft Word / Excelتدوین ساده با استفاده از قالب‌های قابل سفارشی‌سازی
Google Docsهمکاری هم‌زمان تیمی و ذخیره نسخه‌ها
Confluence (Atlassian)مدیریت دانش سازمانی و کنترل نسخه
QMS Software (مثل MasterControl یا Qualio)مدیریت جامع اسناد کیفیت، ردیابی تغییرات، تأیید گردش‌کار
Notion / Trello / ClickUpمستندسازی ساده و اشتراک با تیم‌ها

دریافت پروانه تولید تجهیزات پزشکی

یکی از خدمات مجموعه پیشرو سلامت پارس، ثبت کامل شرکت تولیدی و دریافت مجوز تولید تجهیزات پزشکی به شرح زیر می باشد.

  1. اخذ پروانه تولید و IRC
  2. ثبت شعبه، دفتر مرکزی و انبار و دریافت کد انبار تجهیزات پزشکی
  3. تدوین تعهد و ثبت تعهدات
  4. تدوین مستندات ISO 13485
  5. تمدید پروانه تولید تجهیزات پزشکی
  6. تولید فایل XML زنجیره توزیع انبار مجازی IMED
  7. معرفی مسئول فنی تجهیزات پزشکی
  8. تولید لیبل اصالت کالا

راهنمای مجوز تولید تجهیزات پزشکی


جهت مشاوره و راهنمایی در روزهای کاری و از ساعت 09:00 تا 18:00 با شماره پشتیبانی (09910801525) تماس برقرار نمایید.

بیشتر بدانیم

 استاندارد SOP چیست؟

استاندارد SOP یا Standard Operating Procedure به مجموعه‌ای مدون از دستورالعمل‌های گام‌به‌گام گفته می‌شود که برای اجرای فعالیت‌های خاص در یک سازمان یا مجموعه نوشته می‌شود. هدف از SOP، اطمینان از یکنواختی، دقت، کیفیت و انطباق با الزامات قانونی یا استانداردی است.

 SOP مخفف چیست؟

SOP مخفف عبارت Standard Operating Procedure به معنای روش اجرایی استاندارد است. این عبارت در صنایع مختلف برای تعریف دقیق نحوه انجام فرایندها و فعالیت‌های عملیاتی به کار می‌رود.

 SOP در آزمایشگاه چیست؟

SOP در آزمایشگاه به مجموعه‌ای از دستورالعمل‌های مدون گفته می‌شود که نحوه اجرای آزمایش‌ها، کالیبراسیون تجهیزات، نگهداری نمونه‌ها و سایر فعالیت‌های فنی را به صورت دقیق و یکنواخت مشخص می‌کند. این استانداردها در آزمایشگاه‌های دارای الزامات ISO/IEC 17025 و ISO 15189 الزامی هستند.

 دستورالعمل SOP چی هستش؟

دستورالعمل SOP سندی رسمی و ساختاریافته است که مراحل اجرای یک فرآیند را با جزئیات توضیح می‌دهد. این دستورالعمل ممکن است شامل اهداف، مسئولیت‌ها، تجهیزات مورد نیاز، مراحل انجام کار و اقدامات اصلاحی در شرایط بحرانی باشد.

 نمونه فرم SOP آزمایشگاه؟

نمونه فرم SOP آزمایشگاه معمولاً شامل بخش‌هایی مانند: عنوان فرآیند، هدف، دامنه، مسئولیت‌ها، تجهیزات مورد نیاز، مراحل انجام، سوابق مورد نیاز و پیوست‌ها است. این فرم‌ها کمک می‌کنند تا اجرای فرآیندها در آزمایشگاه‌ها استاندارد و قابل ردیابی باشد.

 روش نوشتن SOP آزمایشگاه چگونه است؟

برای نوشتن SOP آزمایشگاه باید مراحل زیر رعایت شود:

  1. تعریف هدف و دامنه
  2. معرفی تجهیزات و مواد مورد نیاز
  3. فهرست مراحل انجام فرآیند به صورت گام‌به‌گام
  4. تعیین مسئولیت افراد
  5. بررسی، تأیید و تصویب نهایی SOP
  6. ….

 نمونه SOP

نمونه SOP می‌تواند برای موضوعات مختلفی تهیه شود؛ از جمله نحوه استریل‌سازی، کالیبراسیون دستگاه‌ها، نمونه‌برداری، مدیریت کیفیت، دریافت شکایت مشتری و غیره. در نگارش هر نمونه SOP باید شفافیت، یکنواختی و قابلیت اجرا در اولویت قرار گیرد.

SOP ابزاری کلیدی در هر سیستم مدیریت کیفیت حرفه‌ای است. داشتن دستورالعمل‌های اجرایی استاندارد، نه تنها کیفیت و انطباق را تضمین می‌کند، بلکه باعث افزایش بهره‌وری، کاهش ریسک و بهبود آموزش و کنترل می‌شود. با استفاده از ساختار درست، زبان شفاف، و انطباق با استانداردهای بین‌المللی، می‌توانید یک سیستم مستندسازی موفق ایجاد کنید.

سوالات متداول


1. SOP چیست؟

SOP مخفف “Standard Operating Procedure” به معنای روش اجرایی استاندارد است که فرآیندها را به‌صورت گام‌به‌گام برای اطمینان از یکنواختی، کیفیت و انطباق مستندسازی می‌کند.

2. چرا داشتن SOP در شرکت ضروری است؟

برای اطمینان از کیفیت، کاهش خطا، آموزش یکنواخت کارکنان، انطباق با استانداردها و مقررات.

3. تفاوت SOP با دستورالعمل کاری (WI) چیست؟

SOP یک روند کلی را توضیح می‌دهد، در حالی‌که WI (Work Instruction) جزئیات اجرایی دقیق یک فعالیت خاص را مشخص می‌کند.

4. چه سازمان‌هایی باید SOP داشته باشند؟

همه کسب‌وکارها، به‌ویژه شرکت‌های فعال در حوزه‌های بهداشتی، دارویی، غذایی، تولیدی، پزشکی، آزمایشگاهی و ایمنی اطلاعات.

5. چه زمانی باید SOP نوشته شود؟

هنگامی که فرآیندی تکرارپذیر، حساس به کیفیت، ایمنی یا انطباق وجود دارد که نیاز به راهنمایی رسمی دارد.

6. آیا داشتن SOP در ممیزی ISO الزامی است؟

بله، ISO 9001، ISO 13485، ISO 27001 و سایر استانداردها نیازمند مستندات SOP برای فرآیندهای کلیدی هستند.

7. آیا می‌توان از اینترنت SOP دانلود و استفاده کرد؟

به‌هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود، مگر اینکه آن را بومی‌سازی و با شرایط واقعی شرکت تطبیق دهید.

8. چه کسانی باید SOP را بنویسند؟

معمولاً توسط کارشناسان فنی و تضمین کیفیت با مشارکت افراد اجرایی تهیه می‌شود.

9. چه کسی باید SOP را تأیید کند؟

مدیر واحد مربوطه یا مدیر تضمین کیفیت، و در برخی موارد مدیرعامل بسته به ساختار سازمانی.

10. چه ساختاری برای SOP استاندارد است؟

عنوان، کد، نسخه، هدف، دامنه، مسئولیت‌ها، روش اجرا، فرم‌ها، مراجع و تأییدات.

11. چند نوع SOP وجود دارد؟

SOPها می‌توانند عملیاتی، فنی، آموزشی، ایمنی، نگهداری، کنترل کیفیت، پذیرش شکایت، ممیزی و … باشند.

12. نسخه‌بندی SOP چگونه باید باشد؟

با استفاده از شماره نسخه (مثلاً v1.0, v2.1)، تاریخ انتشار و ثبت تغییرات در پیوست یا ابتدای سند.

13. چگونه باید تغییرات در SOP ثبت شود؟

با فرم “ثبت تغییرات” در ابتدای SOP یا در قالب جدول تاریخچه نسخه‌ها.

14. آیا SOP باید به کارکنان آموزش داده شود؟

بله، هر SOP باید پس از تدوین آموزش داده شود و شواهد آموزشی ثبت گردد.

15. چه فرم‌هایی به SOP وابسته هستند؟

چک‌لیست‌ها، فرم‌های گزارش، فرم‌های کنترل، برگه‌های پایش و سوابق مرتبط.

16. آیا برای هر فرآیند باید یک SOP نوشت؟

بله، در صورت پیچیدگی یا حساسیت فرآیند، وجود SOP جداگانه ضروری است.

17. تفاوت پروسیجر (Procedure) با SOP چیست؟

در عمل، یکی هستند. اما “Procedure” معمولاً به سند جامع‌تری گفته می‌شود که ممکن است چندین SOP زیرمجموعه داشته باشد.

18. مدت اعتبار هر SOP چقدر است؟

تا زمان بازنگری بعدی؛ معمولاً یک تا سه سال یا در صورت تغییر فرآیند.

19. آیا باید SOPها را چاپ کرد؟

در سازمان‌های دارای سیستم دیجیتال، نسخه الکترونیک کافی است؛ در غیر این‌صورت باید نسخه کاغذی کنترل‌شده چاپ شود.

20. چگونه از اجرا شدن SOP اطمینان حاصل کنیم؟

با آموزش، نظارت مستمر، ممیزی داخلی و ثبت سوابق اجرای مراحل.

21. آیا می‌توان یک SOP را برای چند واحد استفاده کرد؟

اگر فرآیند در تمام واحدها یکسان است، بله. اما توصیه می‌شود تا حد امکان برای هر واحد SOP مستقل باشد.

22. آیا SOP باید به زبان انگلیسی باشد؟

بسته به مقررات و ممیزی خارجی؛ اما نسخه فارسی برای کارکنان داخل کشور الزامی است.

23. آیا در سیستم‌های QMS نیاز به SOP داریم؟

بله، SOP پایه اصلی مستندسازی در سیستم مدیریت کیفیت (QMS) است.

24. چه استانداردهایی به SOP نیاز دارند؟

ISO 13485، ISO 9001، ISO 17025، ISO 15189، ISO 27001، GDP، GMP و …

25. چگونه می‌توان از کیفیت SOP مطمئن شد؟

با استفاده از چک‌لیست تدوین SOP، مرور کارشناسان و بازبینی تضمین کیفیت.

26. آیا نرم‌افزار خاصی برای مدیریت SOP وجود دارد؟

بله، نرم‌افزارهایی مانند Word مناسب هستند.

27. آیا می‌توان SOPها را به صورت تصویری یا فلوچارتی طراحی کرد؟

بله، استفاده از فلوچارت در کنار متن SOP توصیه می‌شود و باعث فهم بهتر می‌گردد.

28. اگر کارکنان از SOP پیروی نکنند، چه باید کرد؟

علت‌یابی، آموزش مجدد، مستندسازی انحراف، و در صورت لزوم بازنگری SOP.

29. آیا در پروژه‌های پیمانکاری هم باید SOP تهیه شود؟

بله، برای کنترل کیفیت اجرا، ایمنی، مدیریت پروژه، ثبت شواهد و انطباق قرارداد.

30. آیا شرکت شما خدمات تدوین SOP ارائه می‌دهد؟

بله، شرکت افق پیشرو سلامت پارس با تیم متخصص آماده تدوین SOPهای استاندارد برای تجهیزات پزشکی، آزمایشگاه، تولید، فناوری اطلاعات، ایمنی و … به صورت دو زبانه و ساختارمند می‌باشد.

امتیاز

امکانات نرم افزار +TTAC: شامل گروه های استعلام دارویی و سازمانی و سفارش لیبل اصالت کالا می شود.

مشتمل بر:

  1. استعلام لیبل اصالت کالا، استعلام شناسه رهگیری لیبل اصالت، استعلام شناسه اصالت
  2. امکان سفارش لیبل اصالت کالا برای تولید و واردکنندگان اقلام سلامت محور
  3. دسترسی به استعلام های رسمی همچون: شناسه ملی و شماره ثبت شرکت ها، روزنامه رسمی شرکت ها و شماره پروانه بهداشتی محصولات غذایی و ….
  4. استعلام نشان تجاری یا برند، استعلام گارانتی کالا و استعلام کشور سازنده محصولات مختلف
  5. استعلام پروانه نشان استاندارد و نشان حلال
  6. استعلام کد تجاری کالا GTIN و کد جهانی مکان GLN
  7. امکان جستجوی داروهای کمیاب و شیر خشک های کمیاب
  8. جستجوی نزدیکترین داروخانه های سطح شهر، جستجوی اطلاعات دارویی تخصصی
  9.  و سایر امکانات کاربردی دیگر

برای استفاده از نسخه وب اپلیکیشن برای سیستم عامل IOS کلیک نمایید.

راه های دانلود نرم افزار اندرویدی +TTAC

بارکد

لینک مستقیم

مایکت