روش های تولید کالا و محصول در جهان
مقدمه
لیست مطالب
روش های تولید و عرضه کالا در دنیا
1. OEM (Original Equipment Manufacturer) – تولیدکننده تجهیزات اصلی
OEM (Original Equipment Manufacturer) به معنای تولیدکننده اصلی تجهیزات است. این اصطلاح به شرکتی اطلاق میشود که محصولات یا قطعاتی را تولید میکند که توسط سایر شرکت‌ها تحت برندهای مختلف به بازار عرضه میشوند.
یکی از روش‌های مرسوم در تولید و عرضه، OEM (Original Equipment Manufacturer) است. در این روش، یک شرکت محصولات یا قطعات را برای شرکت دیگری تولید میکند که تحت نام تجاری خود شرکت دوم به بازار عرضه میشود. به عبارت دیگر، شرکت تولیدکننده (OEM) به عنوان تأمین‌کننده عمل کرده و محصولات را طبق مشخصات تعریف‌شده از طرف شرکت سفارش‌دهنده تولید میکند. OEM یکی از رایج‌ترین روشها در صنایع مختلف مانند خودروسازی، الکترونیک و تجهیزات پزشکی است، که به شرکت‌ها امکان میدهد بدون نیاز به تولید مستقیم محصولات، از مزایای برندسازی و فروش در بازار بهرهمند شوند.
در صنایع مختلف، به ویژه صنعت خودرو و تجهیزات پزشکی، OEM به شرکتی اشاره دارد که قطعات یا تجهیزات اصلی را تولید میکند، اما محصول نهایی ممکن است توسط شرکت دیگری به بازار عرضه شود. به عبارت دیگر، OEM محصولاتی را تولید میکند که با برند دیگری فروخته میشوند.
مثال‌های کاربردی:
- در صنعت خودرو، یک شرکت ممکن است قطعاتی مانند موتورها یا سیستم‌های ترمز را به خودروسازان دیگری بفروشد که این قطعات را در خودروهای خود استفاده میکنند.
- در حوزه تجهیزات پزشکی، یک شرکت ممکن است دستگاه‌های خاصی را تولید کند که برندهای دیگری از آن دستگاه‌ها با نام تجاری خودشان استفاده کنند.
مزایای استفاده از OEM:
- تولید با کیفیت بالا به دلیل تخصص شرکت سازنده.
- کاهش هزینه‌ها برای شرکت‌هایی که محصول نهایی را عرضه میکنند، زیرا نیازی به توسعه و تولید محصولات جدید ندارند.
- دسترسی به فناوری‌ها و تجهیزات پیشرفته‌تر.
OEM به معنای تولید محصول یا قطعه توسط یک شرکت است که توسط شرکت دیگر با نام تجاری آنها به بازار عرضه میشود.
Facilities (خطوط تولیدی)
Facilities یا تأسیسات تولیدی به تمام زیرساخت‌ها و تجهیزات فیزیکی اشاره دارد که برای تولید محصولات استفاده میشود. این شامل:
- کارخانه‌ها و خطوط تولید: محلی که تجهیزات و ماشین‌آلات تولیدی نصب شدهاند و فرآیند تولید انجام میشود.
- تجهیزات تولیدی: ماشین‌آلات، ربات‌ها، و تکنولوژی‌هایی که در فرآیند تولید استفاده میشوند (مانند ماشین‌های CNC، خطوط مونتاژ، دستگاه‌های قالب‌گیری).
- زیرساخت‌ها: سیستم‌های پشتیبان مانند سیستم‌های برق، آب، تهویه، و سیستم‌های ایمنی که برای حفظ عملکرد صحیح کارخانه لازم هستند.
- انبارها و سیستم‌های لجستیک: برای ذخیره‌سازی مواد اولیه، محصولات نیمه‌ساخته و محصولات نهایی.
ارتباط OEM با Facilities:
در یک ساختار OEM، تأسیسات تولیدی (Facilities) نقش بسیار مهمی دارند، زیرا کارخانه‌ها و تجهیزات برای تولید محصولات مورد نیاز برای مشتریان OEM فراهم میکنند. OEM معمولاً خود دارای Facilities تولیدی پیشرفته است، اما در برخی موارد می‌تواند تولیدات را به صورت قراردادی به تأسیسات دیگری (Contract Manufacturing) برون‌سپاری کند.
تفاوت OEM و Facilities:
- OEM به شرکت‌هایی اشاره دارد که محصولات یا قطعاتی را برای برندهای دیگر تولید میکنند، اما ممکن است خودشان برند محصول را کنترل نکنند.
- Facilities به تأسیسات و تجهیزات فیزیکی که در تولید محصولات استفاده میشود اشاره دارد و در هر نوع تولیدی (چه برای OEM و چه برای برندهای مستقل) نقش حیاتی دارد.
در کل، OEM مربوط به نقش تولیدکننده در زنجیره تامین است و Facilities به محیط و زیرساخت‌های فیزیکی که این تولید در آن انجام میشود اشاره دارد.
علاوه بر OEM (تولیدکننده تجهیزات اصلی)، چندین روش دیگر نیز در تولید و تأمین محصولات استفاده میشود که در ادامه به توضیح کامل و جامع آنها می‌پردازیم.
2. ODM (Original Design Manufacturer) – تولیدکننده طراحی اصلی
در این روش، شرکت تولیدکننده نه‌تنها محصول را تولید میکند بلکه طراحی محصول را نیز انجام میدهد. در ODM، مشتری (شرکت خریدار) یک محصول از پیش طراحی‌شده توسط تولیدکننده را خریداری میکند و فقط می‌تواند آن محصول را با برند خود بازاریابی کند. این روش به شرکت‌ها امکان میدهد تا بدون نیاز به طراحی محصول، تنها بر روی بازاریابی و فروش تمرکز کنند.
ویژگی‌های اصلی ODM:
- تولیدکننده مالک طراحی و مهندسی محصول است.
- مشتری می‌تواند برند خود را بر روی محصول قرار دهد (معمولاً با تفاوت‌های جزئی).
- مناسب برای شرکت‌هایی که می‌خواهند بدون هزینههای زیاد تحقیق و توسعه، به سرعت محصولی را وارد بازار کنند.
مثال:
تولیدکننده چینی می‌تواند گوشی‌های هوشمند طراحی و تولید کند و آنها را به شرکت‌های بین‌المللی بفروشد تا با برند خود آنها را عرضه کنند.
3. CEM (Contract Electronics Manufacturer) – تولیدکننده الکترونیک قراردادی
CEM به شرکت‌هایی اطلاق میشود که تولید محصولاتی را بر عهده دارند که اغلب از اجزای الکترونیکی تشکیل شدهاند. شرکت‌هایی که از این روش استفاده میکنند، معمولاً به دنبال کاهش هزینههای تولید، افزایش مقیاس‌پذیری و بهره‌وری هستند.
ویژگی‌های اصلی CEM:
- این شرکت‌ها تولید محصولات الکترونیکی به صورت قراردادی را انجام می‌دهند.
- شرکت مشتری می‌تواند طراحی و تکنولوژی خاص خود را به CEM ارائه کند و تنها از خدمات تولیدی استفاده کند.
- مناسب برای شرکت‌هایی که نیاز به تخصص و تجهیزات تولید الکترونیکی دارند.
مثال:
شرکت‌های تولیدکننده مدارهای چاپی (PCB) که محصولات الکترونیکی پیچیده‌ای را برای برندهای مختلف تولید میکنند.
4. JDM (Joint Design Manufacturer) – تولیدکننده طراحی مشترک
در JDM، تولیدکننده و شرکت مشتری به صورت مشترک در فرآیند طراحی و توسعه محصول همکاری میکنند. این روش معمولاً در مواردی به کار می‌رود که هر دو طرف بخواهند از دانش و تخصص یکدیگر برای تولید یک محصول منحصر‌به‌فرد بهره ببرند.
ویژگی‌های اصلی JDM:
- طراحی محصول به صورت مشترک بین تولیدکننده و مشتری انجام میشود.
- مالکیت معنوی محصول بین هر دو طرف تقسیم میشود.
- مناسب برای شرکت‌هایی که به دنبال ایجاد محصولاتی با طراحی سفارشی و همکاری نزدیک با تولیدکننده هستند.
مثال:
یک شرکت فناوری با همکاری یک تولیدکننده، لپ‌تاپی را طراحی و تولید میکند که از تخصص هر دو طرف بهرهمند است.
6. Private Label (برچسب خصوصی)
در این روش، یک شرکت محصولات را تولید میکند و به شرکت دیگر اجازه میدهد تا محصول را با نام تجاری خود به فروش برساند. Private Label به شرکت‌ها اجازه میدهد تا محصولات خود را بدون نیاز به تأسیس کارخانه و خطوط تولید، به بازار عرضه کنند.
ویژگی‌های اصلی Private Label:
- محصول توسط تولیدکننده‌ای دیگر ساخته میشود.
- برند و بسته‌بندی محصول بر اساس برند شرکت خریدار است.
- مناسب برای شرکت‌هایی که می‌خواهند با هزینه کمتر و بدون سرمایه‌گذاری در تولید، محصولات خود را ارائه دهند.
مثال:
فروشگاه‌های زنجیره‌ای مواد غذایی که محصولات غذایی را با نام تجاری خود از تولیدکنندگان محلی خریداری و عرضه میکنند.
7. White Label (برچسب سفید)
مشابه Private Label، اما در White Label محصول از پیش تولید شده و آماده است. شرکت‌ها میتوانند این محصول را با نام تجاری خود عرضه کنند. در این روش، محصولات معمولاً بدون تغییرات عمده عرضه میشوند.
ویژگی‌های اصلی White Label:
- محصول از قبل تولید و آماده است.
- امکان تغییرات جزئی در بسته‌بندی و نام تجاری وجود دارد.
- مناسب برای شرکت‌هایی که می‌خواهند به سرعت محصولات را به بازار وارد کنند.
مثال:
محصولات دیجیتالی مانند نرم‌افزارهای کاربردی که شرکت‌ها میتوانند آنها را با نام تجاری خود به فروش برسانند.
8. Bespoke (سفارشی‌سازی کامل)
در این روش، محصول به صورت کاملاً سفارشی بر اساس نیازها و درخواست‌های مشتری طراحی و تولید میشود. Bespoke مناسب برای پروژه‌های بسیار خاص و مشتریانی است که به دنبال محصولاتی منحصر‌به‌فرد هستند.
ویژگی‌های اصلی Bespoke:
- محصول به صورت کامل بر اساس نیازها و خواسته‌های مشتری طراحی و تولید میشود.
- مناسب برای شرکت‌هایی که نیاز به محصولاتی بسیار منحصر‌به‌فرد دارند.
- زمان و هزینه تولید معمولاً بیشتر از روش‌های دیگر است.
مثال:
تولید یک ماشین سفارشی برای مسابقات اتومبیل‌رانی بر اساس نیازهای دقیق مشتری.
9. OBL (Own Brand Label) – برچسب برند شخصی
در این روش، شرکت تولیدکننده محصول را طبق مشخصات مشتری تولید میکند و محصول تحت برند مشتری به بازار عرضه میشود. در OBL، طراحی محصول معمولاً توسط مشتری انجام میشود، اما تولید آن به عهده تولیدکننده است. این روش به شرکت‌ها این امکان را میدهد که محصولات خود را با برندشان ارائه کنند، بدون اینکه درگیر فرآیندهای تولیدی شوند.
ویژگی‌های اصلی OBL:
- تولیدکننده تنها محصول را تولید میکند و مالک طراحی محصول نیست.
- محصول تحت برند مشتری به بازار عرضه میشود.
- مشتری می‌تواند طراحی و بسته‌بندی خاص خود را روی محصول اعمال کند.
- مناسب برای شرکت‌هایی که می‌خواهند با برند خود محصولات را به بازار عرضه کنند، اما نمی‌خواهند خود تولید را مدیریت کنند.
مثال:
شرکتی در اروپا ممکن است طراحی و بسته‌بندی خاصی برای عطرها داشته باشد. این شرکت می‌تواند با تولیدکننده‌ای در آسیا همکاری کند تا عطرها را تولید کند و سپس با برند خود به فروش برساند.
جدول مقایسه روش‌های مختلف تولید و عرضه محصولات
| روش تولید | توضیحات | مزایا | معایب | کاربردها |
|---|---|---|---|---|
| OEM (Original Equipment Manufacturer) | شرکت تولیدکننده قطعات یا محصولات را برای شرکت سفارش‌دهنده تولید میکند که تحت نام تجاری شرکت سفارش‌دهنده به فروش می‌رسد. | کاهش هزینه تولید، ورود سریع به بازار، کاهش نیاز به زیرساخت‌های تولید | کاهش کنترل بر روی تولید، وابستگی به تولیدکننده | خودروسازی، تجهیزات پزشکی، لوازم الکترونیک |
| ODM (Original Design Manufacturer) | شرکت تولیدکننده علاوه بر تولید، طراحی محصول را نیز انجام میدهد و سپس محصول را تحت نام تجاری سفارش‌دهنده به فروش می‌رساند. | صرفه‌جویی در هزینه تحقیق و توسعه (R&D)، طراحی تخصصی محصول | کاهش نوآوری و تمایز محصول برای شرکت سفارش‌دهنده | لوازم الکترونیکی مصرفی، لوازم خانگی |
| JDM (Joint Development Manufacturer) | دو یا چند شرکت در طراحی و تولید محصول با یکدیگر همکاری میکنند و هزینه و ریسک‌ها را به اشتراک می‌گذارند. | توزیع ریسک و هزینه‌ها، استفاده از تخصص هر شرکت | پیچیدگی در هماهنگی‌ها و مدیریت پروژه | فناوری اطلاعات، صنایع خودرو |
| CEM (Contract Electronics Manufacturer) | شرکت سفارش‌دهنده تولید قطعات الکترونیکی را به یک تولیدکننده قراردادی برون‌سپاری میکند. | کاهش هزینه تولید، بهره‌وری بالا | کاهش کنترل بر کیفیت، وابستگی به شرکت ثالث | تجهیزات الکترونیک، تلفن‌های همراه |
| EMS (Electronics Manufacturing Services) | علاوه بر تولید قطعات الکترونیکی، خدماتی همچون مهندسی، طراحی و لجستیک نیز ارائه میشود. | مدیریت بهتر زنجیره تأمین، خدمات جامع | هزینه بالاتر نسبت به CEM، پیچیدگی بیشتر در خدمات | سرورهای کامپیوتری، دستگاه‌های هوشمند |
| Bespoke | تولید محصولات به صورت سفارشی با توجه به نیازها و خواسته‌های مشتریان | امکان سفارشی‌سازی کامل محصول، تطابق دقیق با نیاز مشتری | هزینه بالا، زمان تولید بیشتر | صنایع خاص مانند لوازم لوکس، تجهیزات پزشکی ویژه |
نتیجه‌گیری
هر یک از روش‌های تولید و عرضه محصولات مانند OEM، ODM، CEM، JDM، EMS، Private Label، White Label، و Bespoke، بسته به نیازها و اهداف شرکت‌ها کاربردهای خاص خود را دارند. انتخاب بهترین روش به عواملی همچون نیاز به سفارشی‌سازی، کاهش هزینه‌ها، تخصص مورد نیاز، و زمان‌بندی پروژه بستگی دارد. شرکت‌ها میتوانند با بررسی دقیق هر یک از این روشها، راهکار مناسب برای کسبوکار خود را انتخاب کنند.
