اصول و قواعد چاپ بارکد GTIN روی محصولات
اصول و قوائد چاپ باركد GTIN
مقدمه
سازمان جهاني 1GS برای حل مشكل خطاهای مختلفی كه در حين ذخيره و بازيابی اطلاعات در زنجيره های تامين ممكن است پيش بيايد و همچنين ايجاد راهكاری براي ثبت خودكار داده ها، نمادهايی را ايجاد و به صورت استاندارد به دنيا معرفي كرده است .
رايجترين نوع نمادها در جهان، كدهای ميل های يا همان باركدها هستند و مي توان اطلاعات مختلفی را در آنها ذخيره كرد. اين اطلاعات توسط اسكنرهای ليزری يا تصويری پويش شده و به صورت خودكار به سيستمهای رايانه ای انتقال داده ميشود. با ذخيره اطلاعات در كدهای ميله ای، مي توان در فرايندهای اطلاعاتی مختلف، سرعت و دقت را افزايش داد و سهولت را ايجاد كرد.
اصلي ترين و مهمترين هدف از توليد باركدها اين است كه به سرعت و در اولين مرتبه اسكن شوند تا امور نقطه فروش با حداكثر سرعت ممكن انجام شود و توليدكننده ،فروشنده و مشتری به دردسر نيفتند. بنابراين بايد از هر چيزی كه منجر به اختلال در اين موضوع ميشود جلوگيری شود. در ادامه، راههای جلوگيری از بروز خطا در هنگام اسكن باركدها توضيح داده می شود.
قوائد چاپ باركد
- يك باركد بر روی يک بسته
يكي از عواملی كه سرعت عمل اپراتور در نقطه فروش خرده فروشی يا هايپرماركت را كاهش ميدهد، تعدد باركدهای چاپ شده روی محصول است چرا كه اپراتور بايد باركد حاوی GTIN محصول را از بين باركدهای مختلف تشخيص دهد كه اين موضوع، زمانبر است. بنابراين فقط يك نماد باركد كافی است و نبايد دو يا چند باركد مختلف روی بسته بندی نهايی محصول چاپ شود .
بعنوان مثال: اگر برای محصول خود، هم كد GTIN و هم ايرانكد دريافت نمودهايد، فقط نماد باركد مربوط به كد 13رقمی محصول GTIN را روی بسته بندی درج كنيد. توجه داشته باشيد در حالی كه درج نماد باركد 13-EAN بر روی بسته بندی محصول ضروری است، نيازی به درج نماد برای كد 16رقمي ايرانكد روی بسته بندی نيست و ميتوانيد آن را تنها به صورت عددی در جای مناسبی از بسته بندی درج كنيد .
- رنگ های مناسب
رنگ پس زمينه و ميله هاي باركد بايد طوری انتخاب شود كه اسكنر بتواند به راحتی باركد را بخواند. براي اين كار بايد از رنگ های تيره برای ميله ها و از رنگ های روشن براي پس زمينه استفاده كنيد. بهترين حالت ممكن اين است كه رنگ سياه برای باركدها و رنگ سفيد برای پس زمينه انتخاب شود. اما گاهی اوقات به دليل مسائل برندينگ يا تبليغات، لازم است از رنگهای ديگری استفاده كنيد، رنگ های مورد تأييد 1GS برای ميله ها، سياه، سبز تيره، آبی تيره و قهوه ای تيره و برای پس زمينه ،سفيد، زرد، نارنجي و قرمز است. توصيه ميشود از رنگهای براق و متاليك برای باركد استفاده نكنيد چون اين رنگها نور را بازتاب ميدهند و عملكرد پويشگر را مختل ميكنند.
شكل بالا : نمونه هايی از باركد با تركيب رنگ مناسب
شكل بالا : نمونه هايي از باركد با تركيب رنگ نامناسب
ابعاد استاندارد باركدها
هريك از انواع باركدهاي يك بعدي و دوبعدي 1GS ابعاد استاندارد مخصوص به خود را دارند و آنها را در محدوده مشخصي ميتوان بزرگ يا كوچك كرد .به عنوان مثال ،محدوده استاندارد اندازه باركدهاي 13-EAN كه از آنها براي ذخيره كد GTIN محصولات استفاده ميشود، اينگونه است:
حداقل اندازه مجازكوچكنمايي تا 80% | اندازه استاندارد 100% | حداكثر اندازه مجاز بزرگنمايي تا 200% | |
18.28 ميليمتر | 22.85 ميليمتر | 45.70 ميليمتر | ارتفاع |
25.08 ميليمتر | 31.35 ميليمتر | 62.70 ميليمتر | پهنا |
- ارتفاع مناسب
نسبت پهنا به ارتفاع باركد را نيز رعايت كنيد. اين نسبت بايد همواره عددي ثابت معادل 1.37 باشد.
كاهش ارتفاع باركدها به دليل فضاي اندك براي چاپ باركد بر روي بسته محصول ،منجر به بروز مشكلاتي در خواندن باركد توسط اسكنر مي شود. در چنين مواقعي ،استفاده از كدهاي 8-EAN كه اندازه كوچكتري دارند پيشنهاد ميشود.
- كيفيت چاپ
مي بايست اطمينان حاصل كرد كه چاپخانه باركد را طوری چاپ ميكند كه هيچگونه موج يا كجی، چين خوردگی، محوشدگی يا پخش شدن رنگ نداشته باشد. يعني ميله هایباركد چاپ شده بايد كاملا واضح و تميز بوده و به راحتي از هم قابل تشخيص باشند و رنگ آنها در هم فرو نرفته باشد. هرگونه مشكل در اين زمينه ،موجب خطا در عمليات اسكن ميشود و باركد را ناخوانا ميكند.
- فضاهای خالی اطراف نماد
براي اينكه باركد به درستی خوانده شود اسكنر بايد تشخيص دهد كه باركد از كجا شروع شده و به كجا ختم می شود. بنابراين به صورت استاندارد برای باركدهايی 1GS فضای خالی مشخصی در اطراف نماد در نظر گرفته شده است كه البته اين فضاهای خالی Quiet Zone بايد همرنگ پس زمينه باركد باشند.
براي اطمينان از اينكه باركد خوانا خواهد بود و خللی در كار اسكنر پيش نمي آيد ،نمي بايست اين فضاهای خالی را از بين برد و يا اطلاعات اضافی در اين فضاها چاپ كرد.
- مكان و جهت صحيح قرار گرفتن باركد
مكان قرارگيری باركد روی بسته بندی محصول بسيار پر اهميت است چرا كه اپراتور فروشگاه بايد قادر باشد در سريعترين زمان ممكن، باركد روی بسته بندی محصول را پيدا كرده و آن را اسكن كند .
محل قرارگرفتن معمولا در قسمت پشت محصول و گوشه سمت راست و پايين است. براي الصاق باركد ميتوان از دو شيوه نرده ای حصارچوبی يا نردبانی پله ای استفاده كرد. اگر محصول سطح منحنی دارد مانند قوطی نوشابه بهتر است باركد به صورت نردبانی چاپ شود و اگرمحصول سطحی صاف و تخت دارد ،بهتر است باركد به صورت نردهای بر روی آن چاپ شود.
باید ها و نباید های چاپ بارکد GTIN
- باركد نبايد روی شكاف ها و درزهایی بسته بندی چاپ شود.
- باركد نبايد روی جاهايی كه مهر و موم مي شود يا زير فشار پرپِرِسِس قرار ميگيرد چاپ شود.
- براي جلوگيري از مخدوش شدن باركد بايد آن را با فاصله مناسبي از لبه ها يا گوشه های بسته بندی چاپ كرد .
- باركد نبايد در جايی كه لايه های بسته بندی روی هم قرار ميگيرند و همپوشاني دارند چاپ شود، چرا كه از ديد مخفی ميماند و ممكن است به سختی اسكن شود .
- ساير علائم و ماژولهای طراحي گرافيكي مانند تصاوير پس زمينه و نشانها و رنگها و نظاير آنها نبايد حريم باركد را نقض كنند و باعث ناخوانايی باركد شوند.
- براي درج نماد بر روی اقلام كوچك مانند برخی اقلام پزشكی كه فضاي بسيار كمی برای چاپ نماد دارند، ميتوان از نماد ديتاماتريس استفاده كرد.
رعايت شاخص درجه ISO
شاخصي به نام درجه ISO برای باركدها وجود دارد كه مشخص ميكند ضخامت ميله ها يا همان نوارهاي عمودی باركد در تمام طول آنها ثابت است يا خير. بررسی شاخص درجه ISO از اين جهت اهميت دارد كه در فرايند اسكن، اگر اپراتور بخش بالايی يا پايينی باركد را اسكن كند، بايد نتيجه يكسانی حاصل شود و فرايندهای چاپ نبايد عامل تغيير ضخامت ميله ها شده باشند .
- مطابقت نماد با عدد نوشته شده زير آن
شركتهايی كه محصولات متنوع توليد ميكنند بايد برای مديريت كدهای GTIN و باركدهای محصولات خود برنامه ای داشته باشند تا در هنگام چاپ بسته بندی محصولات، دچار اشتباه نشوند. به عنوان مثال، فرض كنيد باركد مربوط به محصول A بر روی بسته بنديی محصول B چاپ شود يا در چاپ باركد محصول و عدد زير آن اشتباهی رخ دهد به نحويی كه باركد و عدد زير آن با هم مطابقت نداشته باشند .
اينگونه اشتباهات، باعث ميشود شركتها برای تصحيح اين خطا و چاپ مجدد بسته بندی يا چسباندن باركدهای جديد بر روی محصول، هزينه های گزافی را متحمل شوند .
- مطابقت نماد با عدد نوشته شده زير آن
شركتهايی كه محصولات متنوع توليد ميكنند بايد برايی مديريت كدهای GTIN و باركدهای محصولات خود برنامه ای داشته باشند تا در هنگام چاپ بسته بندی محصولات، دچار اشتباه نشوند. به عنوان مثال، فرض كنيد باركد مربوط به محصول A بر روی بسته بندی محصول B چاپ شود يا در چاپ باركد محصول و عدد زير آن اشتباهي رخ دهد به نحوی كه باركد و عدد زير آن با هم مطابقت نداشته باشند .
اينگونه اشتباهات، باعث مي شود شركت ها برای تصحيح اين خطا و چاپ مجدد بسته بندی يا چسباندن باركدهای جديد بر روی محصول، هزينه های گزافی را متحمل شوند .
